Tarih: 28 / Nisan / 2024 //Sayfa hit sayısı:  16369   

Nectria cinnabrarina
Dal (Fungal) Kanseri



Hastalık etmeninin genel özellikleri:
Nectria cinnabrarina (Tode:Fr.) Fr. (anamorph: Tubercularia vulgaris Tode:Fr.) fungal hastalik etmeni olup, meyve ve park agaçlarinda kanser hastaligina neden olur ve iliman iklim kusagina sahip olan hemen hemen heryerde görülmektedir. Kansere yakalan dallar üzerinde hastalik etmeninin daginik sekilde peritheciumlari (spor üreten üreme oganlari) üretilir. Bunlar kirmizi renkli ve yumurta seklindedir. Yaralar üzerinde bazen perithecium yerine kirli sari renkli sporodochia (eseysiz spor üreten üreme organi) tesekkül eder. Bunlarin üstünde de mikro ve makrokonidisporlar meydana gelir. Mikrokonidiler bugday tanesine benzer, makrokonidiler ise bir kaç bölmeli (2-5) ve uzun bir sekildedir. Hastalik etmeni hastalik olusturdugu dallarda uzun süre canli kalir ve yasamina devam eder. Sayet genç dallar infekte olmussa bunlari da kurutur ve bitkilerde geriye dogru ölümlere neden olmaktadir. Enfekte olan dallar kalinsa veya ince oldugu halde kurumamislarsa, gelecek yillarda kanser daha büyür ve çok belirgin olmaktadir. Hastalik etmeninin miselleri saglam dokularda ilerlemesine devam eder, fakat bu ilerleyis oldukça yavastir. Bu bakimdan olusan dal kanserleri lokaldir. Yaralar üzerinde olusan peritheciumlarda ascosporlar üretilir ve bunlar enfeksiyon yapma yetenegindedir. Yine hastalik etmeni yara yerlerindeki kabuk üzerinde stroma' da (eseysiz üreme organi olan sporlarin yatagi) sporodichia' lar meydana gelir ve bunlar üzerinde de fungusun makro- mikrosporlari üretilmektedir. Mikrokonidilarin infeksiyon yapma yetenegi olmadigi, fakat makrokonidilerin serbest kalmasi halinde enfeksiyon yapma yeteneginde olduklari bildirilmektedir. Hastalik etmeni zayif ve safrofit bir parazit oldugundan dolayi bitkilere sadece yaralardan giris yapmaktadirlar. Hastalik etmeninin sporlari 2-30 °C de çimlenebilir, kisa süreli kuraklikliklarda sporlar etkilenmez ve 18-24 °C sicakliklar ise hastalik etmeninin gelismesi için optimal kosullardir. Hastalik etmeninin sporlari ise rüzgar ve yagmur önemli rol oynamakta, bununla birlikde böceklerde yayilmada rolü oldukça önemlidir. Hastalik etmeni taban arazileri ve killi topraklari tercih eder. Agir topraklar bilhassa suya doymus, azotca zengin, asit karekterli ve diger besinlerce fakir topraklarda hastalik daha çok ortaya çikmaktadir. Hastalik etmeninin konukçularindan bazilari; elma, kayisi, akçaagaç, disbudak, bögürtlen, yabani kiraz, kayin, gürgen, karaagaç, atkestanesi, amerikan cevizi, ihlamur, armut, seftali, dut, ceviz, frenk üzümü, mese ve gül' dür.


Hastalık Etmeninin Belirtileri (Simptomları):
Kansere yakalan dallar üzerinde hastalik etmeninin daginik sekilde peritheciumlari (spor üreten üreme oganlari) üretilir. Bunlar kirmizi renkli ve yumurta seklindedir. Yaralar üzerinde bazen perithecium yerine kirli sari renkli sporodochia (eseysiz spor üreten üreme organi) tesekkül eder. Hastalik etmeni hastalik olusturdugu dallarda uzun süre canli kalir ve yasamina devam eder. Sayet genç dallar infekte olmussa bunlari da kurutur ve bitkiler de geriye dogru ölümlere meydana gelir. Enfekte olan dallar kalinsa veya ince oldugu halde kurumamislarsa, gelecek yillarda kanser daha büyür ve çok belirgin olmaktadir. Hastalik etmeninin miselleri saglam dokularda ilerlemesine devam eder, fakat bu ilerleyis oldukça yavastir. Bu bakimdan olusan dal kanserleri lokaldir.

Mücadelesi
Kültürel mücadele
1. Hastalikli kuru ve yas dallar hastalik etmeninden ari olan yerlere kadar budanmali ve yok edilmeli.
2. Enfeksiyon yaprak döküm yerlerinde açilan yaralardan olabildiginden, yaprak dökümü ve budamalardan sonra koruyu ilaçlama olarak bordu bulamaci ile ilaçlama yapilabilir.
3. Bitkilere fazla gübreleme verilmemeli.
4. Kis donlarindan bitkiler korunmali ve mümkün mertebe bitkide çatlamalar azaltilmali.
5. Bitkileri zayif düsmeleri engellenmeli ve yeteri kadar besin elementleri ile gübreleme ve diger bakim islemleri iyi yapilmali.
6. Bitkiler böcek zararlanmasindan korunmak için böceklere karsi etkili tedbirler alinmali.
Kimyasal mücadele
Herhangi bir kimyasal mücadele önerilmemekte, fakat koruyucu olarak bordu bulamaci uygulanabilir. Bordu bulamaci özellikle ilbahar ve sonbaharda yapilabilir, özellikle budamadan sonra mutlaka yapilmalidir.
G
Etmenin sitematiğini görmek istiyorsanız etmenin ismini tıklayınız
Nectria cinnabrarina
 

Bu sayfanın dizaynı ve tüm içeriği Cahid ÇAKIR tarafından hazırlanmıştır.
Sayfaların en iyi görüntüsü 800 X 600 ekran çözünürlüğünde IE' da görebilirsiniz
Eleştiri ve önerilerinizi bekliyoruz.
e-mail:cahidcakir@bitkisagligi.net